Từ khi có giải giáo dục Nobel đến nay, người Đức chiếm gần nửa số người đoạt giải. Nói cách khác, 82 triệu người Đức lại giành được một nửa giải Nobel, còn hơn 6 tỷ người còn lại trên Trái đất chỉ đạt được một nửa còn lại. Hãy cùng xem điều gì đã tạo nên kỳ tích cho nước Đức như vậy!
Nỗi lòng của một phụ huynh có con sắp đi học
Chị Sandra, sống tại Cologne, chia sẻ câu chuyện đầy băn khoăn của mình:
“Năm nay, con trai tôi tròn 7 tuổi. Tôi đã đề xuất với cô giáo rằng liệu có thể bổ sung cho cháu một số kiến thức nâng cao, bởi từ khi cháu 5–6 tuổi, tôi đã tự dạy con biết đọc, viết và làm toán cơ bản. Thế nhưng, tôi bất ngờ khi cô giáo phản đối và khuyên nên để cháu phát triển như những bạn cùng lứa.”
Không từ bỏ, một tuần sau tôi quay lại gặp cô giáo, mang theo giấy chứng nhận IQ vượt trội của con, hy vọng thuyết phục được cô. Nhưng lần này, ánh mắt cô giáo còn khó hiểu hơn trước – như thể tôi đến từ một hành tinh khác.
Cô nhẹ nhàng giải thích: “Việc khai thác trí lực của trẻ quá sớm không hẳn là tốt. Người lớn cần để trẻ có không gian cho trí tưởng tượng bay bổng. Nếu sớm nhồi nhét kiến thức, não bộ của trẻ sẽ trở thành một ‘ổ cứng’ chứa thông tin, mất dần hứng thú suy nghĩ và sáng tạo.”
Thấy tôi vẫn lo lắng, cô trấn an: “Hãy để cháu vui chơi và học hỏi tự nhiên. Bọn trẻ học thông qua vui chơi. Ở độ tuổi này, chị lo lắng cũng chẳng thay đổi được gì.”
Dù vậy, tôi vẫn chưa thể hiểu vì sao ở Đức, trẻ không được học trước chương trình. Tôi luôn tin rằng, học nhiều từ sớm sẽ giúp con tránh bỡ ngỡ khi vào lớp 1. Quyết tâm tìm câu trả lời, tôi đã tìm đến các chuyên gia giáo dục Đức – và thật bất ngờ, lời khuyên họ dành cho tôi là: “Hãy đọc Hiến pháp nước Đức.”
Hiến pháp Đức nghiêm cấm giáo dục sớm trước tuổi đi học.

Khoản 6, Điều 7 của Hiến pháp nêu rõ: “Cấm thành lập trường giáo dục trước độ tuổi đi học”. Các chuyên gia giáo dục tại Đức khẳng định chắc chắn: “Nhiệm vụ duy nhất của trẻ trước khi vào lớp 1 là lớn lên một cách vui vẻ”.
Chính phủ Đức, thông qua hệ thống luật pháp, chủ trương không khai thác trí lực của trẻ quá sớm. Quan điểm này trùng khớp với lời cô giáo của con trai tôi: “Hãy dành nhiều không gian hơn cho trí tưởng tượng của trẻ được bay bổng. Chúng vốn sinh ra để vui chơi, nên nhiệm vụ của người lớn là tạo điều kiện phù hợp với bản tính ấy, thay vì can thiệp trái với quy luật trưởng thành tự nhiên”.
Ban đầu, tôi nghĩ quy định này chỉ áp dụng cho trẻ mầm non. Nhưng càng tìm hiểu, tôi càng ngạc nhiên khi biết: ngay cả học sinh tiểu học ở Đức cũng không được học thêm các giáo trình ngoài chương trình chính thức, cho dù các em có vượt trội hơn lứa tuổi của mình đến mức nào.
Học trước tuổi – “đánh cắp” trí tưởng tượng của trẻ

Không chỉ ở Đức, mà hầu hết các quốc gia châu Âu đều nhận thức rõ rằng trẻ em có quy luật phát triển tự nhiên riêng. Mỗi giai đoạn trưởng thành cần được gắn với những hoạt động phù hợp, và tuổi thơ chính là thời điểm để vui chơi, khám phá thế giới xung quanh. Vì vậy, các khu dân cư tại đây thường được quy hoạch với nhiều công viên, sân chơi nhằm tạo môi trường cho trẻ được vận động và sáng tạo.
Ngược lại, tại Việt Nam, phần lớn trẻ mầm non đã được học trước chương trình lớp 1. Nỗi lo “con sẽ thua bạn” khiến nhiều phụ huynh thúc ép con học sớm, với hy vọng con sẽ bắt nhịp nhanh khi vào tiểu học. Tuy nhiên, cách làm này khiến trẻ tiếp thu kiến thức một cách bị động, thiếu cơ hội rèn luyện tư duy độc lập. Về lâu dài, việc biến trí óc trẻ thành “ổ cứng chứa dữ liệu” không chỉ làm mai một khả năng tưởng tượng mà còn lấy đi tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng – vốn là nền tảng quý giá cho sự phát triển toàn diện sau này.
Những điểm đặc biệt trong nền giáo dục Đức
-
Giáo dục mầm non không phân chia độ tuổi – Ở Đức, trẻ em thuộc nhiều lứa tuổi cùng học chung một lớp, tạo cơ hội giao lưu và học hỏi lẫn nhau.
-
Chương trình học nửa ngày – Hầu hết các trường chỉ học vào buổi sáng. Buổi chiều, trẻ không có bài tập về nhà mà tham gia các hoạt động ngoại khóa nhằm phát triển toàn diện.
-
Bắt đầu học ngoại ngữ muộn – Trẻ em Đức chỉ bắt đầu học tiếng Anh từ lớp 3, sau khi đã vững nền tảng tiếng mẹ đẻ.
-
Tiểu học chỉ kéo dài 4 năm – Sau bậc tiểu học, căn cứ vào đánh giá của giáo viên, học sinh sẽ được định hướng vào các lộ trình học tập và chuyên môn phù hợp với sở trường. Người Đức chú trọng các khóa học mang tính thực tiễn, nên tiến độ các môn trừu tượng như Toán học thường chậm hơn khoảng 2 năm so với Việt Nam.
-
Bí quyết thành công của người Đức – Với dân số 82 triệu người nhưng giành tới một nửa số giải Nobel của thế giới, câu trả lời nằm ở nguyên tắc: Không khai thác trí lực của trẻ quá sớm, để trí tưởng tượng và khả năng tư duy tự do được phát triển một cách tự nhiên.
Tìm hiểu thêm thông tin về nước Đức
– Điều kiện du học nghề Đức 2025
– Tìm hiểu về chi phí du học nghề Đức
– Tìm hiểu thêm về các ngành nghề du học Đức
– Tìm hiểu các chuẩn bị hồ sơ du học nghề Đức
LIÊN HỆ
091 229 6060
info@avt.edu.vn
Về AVT Group: https://avt.edu.vn/
Tìm hiểu thêm về du học Đức tại:https://avt.edu.vn/du-hoc-nghe-tai-duc